Mức độ bùng phát của dịch bệnh đậu mùa khỉ này đang có chiều hướng tăng cao, tổ chức y tế thế giới WHO đã tổ chức một cuộc họp khẩn cấp để đưa ra những cảnh báo về sự nguy hiểm của căn bệnh này. Hiện tại đậu mùa khỉ đã lây lan ra 12 nước trên toàn thế giới như: Anh, Bỉ, Pháp, Tây Ban Nha, Đức, ….. và sẽ có nguy cơ lây lan rộng sang nhiều nước khác.

Hiện tại, một số nước tại khu vực Đông Nam Á đang phải gồng mình đối phó vấn đề “dịch chồng dịch” khi vừa phải có phương án đối phó với dịch COVID-19 vẫn đang rất phức tạp và vừa phải đưa ra những phương án phù hợp với loại dịch bệnh mới này.

Vậy, bệnh đậu mùa khỉ nguy hiểm và  nghiêm trọng như thế nào? Căn bệnh này có lây lan qua đường hô hấp như đại dịch COVID-19 hay không? Hậu quả khi mắc bệnh và việc điều trị ra sao? Đây cũng là những đắn đo và quan tâm của nhiều người khi phải đối mặt với 2 dịch bệnh đang hoành hành trên toàn thế giới. Bài viết này sẽ giải đáp cho mọi người những thông tin cơ bản nhất về loại dịch bệnh mới này.

ĐẬU MÙA KHỈ LÀ GÌ?

Bệnh đậu mùa khỉ là một căn bệnh hiếm gặp do loại virus có “họ hàng” với bệnh đậu mùa phổ biến gây ra. Các triệu chứng bệnh thường có ở người bệnh như phát ban, sốt, đau đầu, …..

Các ghi nhận về ca bệnh đậu mùa khỉ lây nhiễm trực tiếp qua tiếp xúc với người nhiễm bệnh (tiếp xúc với các vật dụng hoặc giọt bắn và dịch tiết, …. ). Các y văn này vẫn chưa ghi nhận được các thông tin là bệnh đậu mùa khỉ có lây nhiễm qua đường tình dục hay không.  Song WHO có đưa ra những trường hợp nhiễm bệnh là nam giới có quan hệ tình dục đồng tính. Còn lại, trẻ em, người trưởng thành cũng là những đối tượng có thể mắc bệnh.

Hầu hết, những người bệnh đậu mùa khỉ thường sẽ tự khỏi sau 2-3 tuần tương tự như bệnh đậu mùa thường. Tuy nhiên, nếu tiếp xúc với virus trong thời gian dài hoặc người có hệ miễn dịch kém, .. cũng có thể xảy ra khả năng diễn tiến nặng và gây ra tử vong.

Theo các nhà khoa học, loại dịch bệnh đậu mùa khỉ có khả năng lây lan chậm hơn dịch COVID-19. Nhưng, vẫn có thể sẽ trở thành mối đe dọa cho sức khỏe toàn cầu và khó khăn của nền y tế thế giới. Vaccine phòng ngừa là một trong những phương án kịp thời để phòng tránh và giảm thiểu khả năng truyền nhiễm của loại dịch mới này.

NGUYÊN NHÂN GÂY BỆNH ĐẬU MÙA KHỈ

Theo các tài liệu, bệnh đậu mùa khỉ là chủng virus thuộc chi Orthopoxvirus trong họ virus Poxviridae, lần đầu tiên được phát hiện vào năm 1958. Do virus gây bệnh được phát hiện ở hai ổ dịch giống với căn bệnh đậu mùa xảy ra ở khỉ trong phòng nghiên cứu nên căn bệnh này cũng được gọi là bệnh đậu mùa khỉ.

Tuy nhiên, cho đến thời điểm hiện tại tổ chức y tế WHO cho rằng khỉ không phải là tác nhân gây ra dịch bệnh này. Khả năng chính gây ra loại bệnh này có thể là loài gặm nhấm nhưng vẫn chưa thể xác định được.

TRIỆU CHỨNG CỦA BỆNH ĐẬU MÙA KHỈ

1/ Thời gian ủ bệnh

• Nếu người bệnh không may bị nhiễm đậu mùa khỉ, thì câu hỏi của nhiều người rằng thời gian ủ bệnh sẽ là bao lâu? Thời gian ủ bệnh thông thường sẽ là từ 5 đến 21 ngày và sau đó sẽ bắt đầu các triệu chứng phát bệnh. Tuy nhiên, trong một số trường hợp thời gian ủ bệnh có thể kéo dài từ 7 đến 14 ngày.

2/ Triệu chứng bệnh

• Các triệu chứng xuất hiện lần đầu sau khi người bệnh mắc bệnh đậu mùa khỉ bao gồm:
  • Sốt (thường là triệu chứng bệnh đầu tiên)
  • Đau đầu dữ dội
  • Đau mỏi lưng và các cơ
  • Ớn lạnh
  • Mệt mỏi uể oải
  • Nổi hạch
• Sau khi phát bệnh và có những biểu hiện như trên, người bệnh sẽ phát bệnh khoản từ 1 đến 3 ngày. Các dấu hiệu phát ban sẽ có thể xuất hiện ở:
  • Trên khắp các khuôn mặt (95% ca bệnh đầu phát ban trên mặt)
  • Lòng bàn tay và bàn chân (chiếm tỉ lệ khá cao khoản 75% ca bệnh )
  • Miệng
  • Mắt (bao gồm cả giác mạc và kết mạc)
  • Cơ quan sinh dục

Tương tự như bệnh đậu mùa thông thường, bệnh đậu mùa khỉ sẽ có các nốt phát ban ban đầu chỉ hơi sần xuất hiện trên bề mặt da và phát triển nghiêm trọng hơn, dần sau đó sẽ trở thành mụn nước, sưng to rồi chuyển sang dạng mụn mủ (có thể vỡ mụn) rồi sau đó khô lại và xẹp xuống.

Thông thường bệnh sẽ tự khỏi sau 2 đến 4 tuần rồi tự khỏi, người nhiễm bệnh không cần phải sử dụng các biện pháp điều trị đặc biệt.

ĐẬU MUA KHỈ LẤY QUA ĐƯỜNG NÀO?

Bệnh đậu mùa khỉ là mầm bệnh có thể lấy trực tiếp khi tiếp xúc với máu, chất lỏng cơ thể, giọt bắn đường hô hấp, vết thương trên da hoặc niêm mạc của người bệnh (hoặc động vật nhiễm bệnh).

Ngoài ra, khi ăn thịt các loại động vật nhiễm bệnh, tiếp xúc với các vật như chăn, ga gối, nệm, khan, …. cũng sẽ có khả năng nhiễm bệnh. Vì thế, nếu sống chung với người đang mắc bệnh đậu mùa khỉ thì khả năng bị nhiễm bệnh sẽ cao.

Việc tiếp xúc gần với người mắc bệnh đậu mùa khỉ, được xem như một yếu tố nguy cơ lây lan bệnh đậu mùa khỉ. Nhưng các chuyên gia y tế cho rằng, thực chất bệnh đậu mùa khỉ này có lây truyền qua đường tình dục hay không? Và họ cần thời gian nghiên cứu thêm về vấn đền này một cách chính xác hơn.

ĐẬU MÙA KHỈ CÓ NGUY HIỆM KHÔNG, CÓ GÂY TỬ VONG HAY KHÔNG?

Có lẽ đến phần này, câu trả lời cho câu hỏi của bệnh đậu mùa khỉ đã rõ phần nào. Người mắc bệnh đậu mùa khỉ có nguy hiểm hay không?, có gây ra biến chứng gì?

Theo các chuyên gia, một số biến chứng ghi nhận được của bệnh này như sau:

• Nhiễm trùng máu.
• Viêm mô não.
• Viêm phế quản phổi.
• Nhiễm trùng giác mạc, mất thị lực.
• Vết thương trên da trở nên nặng hơn và bong tróc thành từng mảng.

Trước đây, khoảng 11% là tỉ lệ tử vong của người mắc bệnh đậu mùa khỉ (trẻ em sẽ có tỉ lệ tử vong cao hơn khi sức đề kháng kém hơn người trường thành). Và trong thời gian gần đây tỉ lệ này thương dao động khoản từ 3-6%

Có thể nói rằng mức độ lây lan của bệnh đậu mùa khỉ không quá nhanh khi giữa người tiếp xúc với người so với dịch COVID-19. Các triệu chứng của bệnh cũng khôn quá nghiêm trong. Nhưng đây vẫn là một căn bệnh nguy hiểm và cần phải có biện pháp phòng ngừa phù hợp.

ĐIỀU TRỊ BỆNH ĐẬU MÙA KHỈ RA SAO?

Tính đến thời điểm hiện tại, thì y khoa vẫn chưa có phương pháp hoặc thuốc đặc trị nào cho bệnh đậu mùa khỉ. Nhưng cũng không cần phải quá lo lắng vì đậu mùa khỉ sẽ thuyên giảm đi sau 2-4 tuần và tự khỏi mà không cần điều trị.

Ngoài ra, một số loại thuốc được cho là điều trị có thể kể đến như: Thuốc kháng vi rút cidofovir, thuốc kháng vi rút mới tecovirimat, thuốc nghiên cứu brincidofovir (CMX001),… – Vốn là các loại thuốc có hoạt tính chống lại virus đậu mùa trên khỉ. Tuy nhiên, hiện chưa có loại thuốc nào được nghiên cứu hoặc sử dụng trong các vùng dịch để điều trị bệnh đậu khỉ.

Những người đã có tiêm vaccine đậu mùa vẫn có khả năng mắc bệnh đậu mùa khỉ. Tuy nhiên, các triệu chứng sẽ nhẹ hơn và không gây nguy hiểm hoặc để lại biến chứng và sẽ tự khỏi không cần can thiệp.

PHÒNG NGỪA BỆNH ĐẬU MÙA KHỈ

Hiện tại vẫn chưa ghi nhận ca mắc bệnh đậu mùa khỉ nào tại Việt Nam chúng ta, nhưng không vì thế mà chủ quan lơ là và việc phòng ngừa dịch bệnh vẫn cần được chú trọng. Một số biện pháp có thể phòng ngừa, hạn chế nguy cơ lây nhiễm như sau:

1. Tránh tiếp xúc với động vật có nguy cơ nhiễm virus gây bệnh đậu mùa khỉ (động vật bị bệnh, động vật chết ở những khu vực xảy ra bệnh đậu mùa khỉ, động vật nghi ngờ nhiễm bệnh,…).
2. Thực hiện ăn chín, uống sôi. Chỉ ăn các loài động vật rõ nguồn gốc xuất xứ, đã qua kiểm định.
3. Tránh tiếp xúc với người có nguy cơ mắc bệnh. Không chạm vào các vật dụng của người có nguy cơ nhiễm bệnh.
4. Cách ly người có triệu chứng bệnh/có nguy cơ nhiễm bệnh.
5. Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và nước hoặc sử dụng dung dịch vệ sinh tay có chứa cồn, đặc biệt là khi vừa tiếp xúc với người khác.
6. Tiêm vaccine phòng bệnh đậu mùa. Chưa có vaccine ngừa bệnh đậu mùa khỉ nhưng việc tiêm vaccine phòng bệnh đậu mùa có thể làm giảm đến 85% nguy cơ mắc bệnh đậu mùa khỉ.
7. Nâng cao ý thức phòng tránh dịch bệnh. Thường xuyên cập nhật các thông tin bệnh.

Nguồn: https://tamanhhospital.vn/benh-dau-mua-khi/